Ako si Eliza Ramos, 27 anyos. Isang babae na lumaki sa hirap, ngunit lumaki rin na puno ng pag-asa. Hindi kami mayaman. Ang tatay ko ay tricycle driver. Ang nanay ko ay naglalaba sa kapitbahay. Bata pa lang ako, alam ko na kung ano ang pakiramdam na maliitin. Pero kahit ganoon, pinangarap ko ang isang bagay: magmahal ng totoo.
Nakilala ko si Vincent sa palengke. Tahimik siya. Simple. Hindi mayabang. Hindi rin mayaman. Pero marunong siyang makinig sa bawat salitang lumalabas sa bibig ko. Sa kanya ko unang naramdaman na importante ako. Na hindi lang ako isang babaeng galing sa hirap.
Mahal niya raw ako. At naniwala ako.
ANG ARAW NA AKALA KO AY SIMULA NG BUHAY KO
Dumating ang araw ng kasal. Hindi engrande, pero sapat na. Lumang simbahan. Ilang dekorasyon. Ilang kaibigan. Puting bestida na hiniram ko lang. Pero suot ko ang ngiti na hindi ko maipaliwanag.
Habang naglalakad ako papasok ng simbahan, may humarang sa akin.
Nanay ni Vincent.
Malamig ang tingin.
Matigas ang boses.
“Sa labas ka muna umupo.”
Nanlamig ang dibdib ko.
“Bakit po?”
Sumagot siya na parang wala akong karapatan:
“Hindi pa sigurado kung ikaw ang papakasalan ng anak ko.”
Parang may bumagsak na langit sa ulo ko.
Hinayaan ko ang sarili ko na maupo sa labas ng simbahan. Naririnig ko ang tugtog. Naririnig ko ang bulungan ng loob. Naririnig ko ang mga taong nagtatanong:
“Asan na ang bride?”
“Hindi ba darating?”
Pero wala akong lakas magsalita. Umiiyak lang ako tahimik sa bangko sa labas ng pinto ng simbahan.
ANG KATOTOHANANG HINDI NILA INAASAHAN
Makalipas ang ilang minuto, bumukas ang pinto ng simbahan. Lumabas si Vincent. Hindi nakangiti. Hindi masaya. Galit. Nanginginig.
Diretso siyang lumapit sa akin.
“Bakit ka nandito?” tanong niya.
Mahina ang boses ko.
“Sabi ng mama mo… dito raw muna ako.”
Tumigil siya. Huminga siya ng malalim.
At pumasok ulit siya sa loob.
Ilang segundo lang… pero parang oras ang lumipas.
Biglang tumahimik ang buong simbahan. Bumukas ulit ang pinto.
Lumalakad siya palabas, hawak ang mikropono.
At sa harap ng lahat ng tao, sinabi niya:
“Kung hindi niyo kayang igalang ang babaeng mahal ko,
wala akong pakialam kung may kasal man o wala.”
Nanlaki ang mata ng mama niya.
Lumapit siya sa akin. Hinawakan ang kamay ko.
“At kung ayaw niyong tanggapin siya sa loob…
lalabas ako. Kasama siya.”
Tinawag niya ako papasok. Sa araw na iyon, hindi ako naglakad bilang babaeng tinanggihan.
Naglakad ako bilang babaeng pinili.
ANG ARAW NA NAGBAGO ANG LAHAT
Habang naglalakad kami sa altar, dapat siya ang naghihintay sa akin. Pero siya na ang lumakad pabalik sa akin.
At sa harap ng lahat, sinabi niya:
“Hindi ko kayang pakasalan ang babae na hindi iginagalang ng sarili kong pamilya.
Kaya bago ako maging asawa…
kailangan muna akong maging tunay na lalaki.”
Tahimik ang simbahan. Umiiyak na ang iba.
ANG ARAL NG KWENTO
Minsan, hindi mo kailangang maging mayaman para maging karapat-dapat.
Minsan, hindi mo kailangang maging perpekto para mahalin.
At minsan, ang lalaking tunay na nagmamahal — pipiliin ka kahit lahat ay talikuran ka.
